ບົດແນະນໍາ
ຂໍແນະນຳ ວິທີການ ຕ້ານການລະບາດແຜ່ເຊື້ອໂຄວິດ19.
(ເກັບກຳສັງລວມ ຂຽນຂຶ້ນ ໂດຍອີງໃສ່ ການປະຕິບັດຂອງຕົນເອງ ອີງໃສ່ຂໍ້ມູນຄວາມຮູ້ ແລະ ບົດຮຽນ ຂອງສາກົນ)
ຢາກເຜີຍແຜ່ ໃຫ້ຄົນລາວເຮົາໄດ້ອ່ານ ເພື່ອຄວາມເຂົ້າໃຈ ຫລື ຢໍ້າຄືນ ທີ່ຫລາຍທ່ານອາດຈະໄດ້ເວົ້າບາງຈຸດມາແລ້ວ ເພື່ອນຳໃຊ້ປະຕິບັດ ຕາມຄວາມເຫມາະສົມ ຈະສາມາດຊ່ວຍ ໃນການປ້ອງກັນ ແລະ ຫລຸດຜ່ອນຄວາມຢ້ານ ທີ່ບໍ່ສົມເຫດສົມຜົນ.
ຜູ້ອາວຸໂສ
ຜູ້ທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງ ຄືຜູ້ມີອາຍຸສູງກ່ວາ 60 ປີຂຶ້ນໄປທີ່ມີສຸຂະພາບບໍ່ດີ ແລະ ຜູ້ເຈັບປ່ວຍ ຫລື ມີສຸຂະພາບອ່ອນເພັຍ ມີພະຍາດໃນຕົວເອງ ແລະ ມີພູມຕ້ານທານຕໍ່າ.
ຜູ້ຄົນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງດັ່ງກ່າວນີ້ ເມື່ອຖືກຕິດເຊື້ອ ຖ້າບໍ່ໄດ້ຮັບການປິ່ນປົວໃຫ້ທັນເວລາ ສາມາດເປັນອັນຕະລາຍເຖິງແກ່ຊີວິດໄດ້.
ຊາວນຸ່ມ (ເດັກນ້ອຍ) ທີ່ມີສຸຂະພາບແຂງແຮງດີ
ຖ້າຕິດເຊື້ອ ອາດມີອາການເບົາບາງ ຫລື ບໍ່ມີອາການຫຍັງສະແດງອອກ ບໍ່ລົ້ມປ່ວຍ ເຖິງຂັ້ນຫາຍດີເອງໄດ້.
ດັ່ງນັ້ນ ກຸ່ມຊາວນຸ່ມ ຈຶ່ງເປັນກຸ່ມທີ່ເປັນອັນຕະລາຍໃນການແຜ່ເຊື້ອ “ແບບບໍ່ຮູ້ສຶກຕົວ” ຍ້ອນການໄປມາ ແລະ ນໍາເຊື້ອຕິດຕໍ່ກັນ ຫລື ນໍາເຊື້ອເຂົ້າໃສ່ຄົນໃນຄອບຄົວ ພໍ່ແມ່ ຜູ້ອາວຸໂສ ແລະ ຜູ້ມີຄວາມສ່ຽງ.
ໂດຍລວມແລ້ວ ຜູ້ຕິດເຊື້ອ
ຕ້ອງໄດ້ຖືກແຍກຕົວ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ນຳຕໍ່ເຊື່ອ ແລະ ຕ້ອງໄດ້ຖືກປິ່ນປົວໃຫ້ດີ ຈົນປອດເຊື້ອ.
ເຊື້ອໂຄວິດ ມັນສາມາດແຜ່ໄດ້ໄວ
– ໄປຕາມອາກາດ ດ້ວຍການໄອ ຢາມ ລົມອອກຈາກປາກແລະດັງ ຂອງຜູ້ຕິດເຊື້ອ ພົ່ນເຊື້ອໄປໃສ່ຜູ້ອື່ນທີ່ຢູ່ໄກ້ຄຽງ (ເຊື້ອໂຄວິດມີນ້ຳຫນັກຫນ້ອຍທີ່ສຸດ ແຕ່ສາມາດ ພຸ່ງອອກຈາກປາກຫລືດັງຂອງຜູ້ນຶ່ງ ໄປໄດ້ໄກປະມານ ນຶ່ງ ຫາ ສອງເເມດ) ຫລື
– ການຈັບບາຍເຊື້ອ ທີ່ຕິດຢູ່ຕາມ ວັດຖຸສິ່ງຂອງ ແລະອື່ນໆ.
ດັ່ງນັ້ນຕ້ອງປະຕິບັດເຊັ່ນນີ້:
– ຕ້ອງໃສ່ຫນ້າກາກກັນເຊື້ອທີ່ຮັບປະກັນ ເວລາໄປສູ່ມວນຊົນ
– ຢູ່ຫ່າງກັນ (ກັບຄົນທີ່ບໍ່ຮູ້ກັນວ່າຕິດເຊື້ອ) ປະມານ ນຶ່ງແມດຂຶ້ນໄປ
– ຫລີກເວັ້ນບ່ອນຄົນແອອັດ ແລະ ຫລີກເວັ້ນການພົບປະກັນ ກັບຄົນທີ່ບໍ່ຮູ້ຈັກກັນ ຫລື ກັບຄົນ ທີ່ຕົນເອງບໍ່ຮູ້ສະພາບວ່າເຂົາມີເຊື້ອ ຫລືບໍ່?
– ຈຳກັດຈຳນວນການພົບປະກັນ ໃຫ້ຫນ້ອຍທີ່ສຸດ (ລະຫວ່າງຄອບຄົວຕໍ່ຄອບຄົວ ແລະ ຕໍ່ໝູ່ເພື່ອນ)
– ຢຸດຕິການສ້າງສັນກັນ ແບບເປັນກຸ່ມ ເປັນຫມູ່
– ຢຸດຕິການເດີນທາງ ທີ່ບໍ່ມີຄວາມຈຳເປັນ
– ມັ່ນລ້າງມື ລ້າງ ຫນ້າຕາ ມ້ວນປາກ (ຮ້າງຮ້ານຕ່າງໆ ຕ້ອງມີນ້ຳຢາຂ້າເຊື້ອ ໃຫ້ຄົນໃຊ້ຂ້າເຊື້ອໃນມື້)
– ຫມັ່ນອອກຕາງແດດ (ຄວາມຮ້ອນສາມາດທຳລາຍເຊື້ອທີ່ຕິດເຄື່ອງນຸ່ງຖືໄດ້ ທັງໄດ້ວິຕາມມິນເດພ້ອມ)
– ສະຖານທີ່ຕ່າງໆ(ບ່ອນຄົນແອອັດ) ຫ້ອງເຮືອນ ຕ້ອງມັ່ນເປີດລະບາຍອາກາດ (ໂດຍສະເພາະຫ້ອງແອເຢັນ)
– ສະຖານທີ່ ທີ່ມີການອານຸຍາດໃຫ້ຂາຍເຄື່ງ ຄື ເຄື່ອງ ອຸປະໂພກ ແລະ ບໍລິໂພກທີ່ຈຳເປັນ ຕ້ອງຮັກສາລະຍະຫ່າງ ແລະ ທຸກຄົນຕ້ອງໃສ່ຫນ້າກາກກັນເຊື້ອ
– ຕ້ອງຮັກສາໂຕເອງຢູ່ເຮືອນ ສວນ ບ່ອນອາກາດລຸລ່ວງດີ ຫ່າງໄກຈາກມວນຊົນ
– ຜູ້ທີ່ຮູ້ສຶກວ່າໂຕເອງຜ່ານເຂດ ຫລື ຕິດພັນກັບຄົນມີຄວາມສ່ຽງຕິດເຊື້ອ ຕ້ອງແຍກໂຕ 14 ວັນ ແລະ ຖ້າມີອາການຜິດປົກກະຕິຕ້ອງພົວພັນກັບແພດໝໍ.
ຂໍ້ແນະນຳເພີ້ມເຕີມຕໍ່ການຈະປະຕິບັດ:
ເມື່ອຮູ້ວ່າ
– ເຊື້ອພະຍາດມັນຈະສາມາດມາຕິດໃສ່ໂຕເອງໄດ້ແນວໃດ ແລະ
– ຈະສາມາດປ້ອງກັນໄດ້ແນວໃດ ຄືການອະທິບາຍມາເທິງນັ້ນ
ເພື່ອບໍ່ເຮັດໃຫ້ຕົນເອງ ມີຄວາມຢ້ານກົວເກີນໄປ ແລະ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ ບັນຍາກາດ ໃນຄອບຄົວ ກໍຄືຕໍ່ກັບຫມູ່ເພື່ອນ ກາຍເປັນການລັງກຽດກັນ ດັ່ງນັ້ນ ແຕ່ລະຄົນຕ້ອງ ເປັນເຈົ້າການປ້ອງກັນຕົນເອງ ສັງເກດສະພາບແວດລ້ອມ ທີ່ຕົນຢູ່ ທີ່ຕົນໄປມາ ວ່າມັນມີຄວາມສ່ຽງຄືແນວໃດ?
ໃນເມື່ອທຸກຄົນ ໃນຄອບຄົວຮູ້ໄດ້ວ່າ ຕົນເອງບໍ່ໄດ້ໄປແຕະຕ້ອງກັບສະຖານທີ່ ທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ ກໍຄວນຜ່ອນຄາຍອາລົມຄວາມເຄັ່ງຕຶງລົງ ໃຫ້ຄວາມໄກ້ສິດກັນໄດ້ພາຍໃນຄອບຄົວ ສ້າງໃຫ້ມີບັນຍາກາດອັນດີຮ່ວມກັນຕາມເຫມາະສົມ ເພາະການຕັດແຍ່ງຫ່າງກັນ ຈະພາໃຫ້ຄົນເສັຍແນວຄິດ ໂສກເສົ້າງ່ວມເຫງົ້າ ແລະ ຖ້າມີຄວາມໂສກເສົ້າດົນນານໄປ ມັນສາມາດກໍ່ໃຫ້ເກີດ ພະຍາດຕໍ່ສຸຂະພາບເຈັບປ່ວຍຂຶ້ນໄດ້ເຊັ່ນກັນ.
ເຊື້ອໂຄໂຣນາ COVID 19 ສາມາດຝັກຕົວ ຢູ່ໃນຮ່າງກາຍ ຂອງຜູ້ຄົນຕິດເຊື້ອ ແລະ ສາມາດສະແດງອາການອອກມາ ພາຍໃນ 14ມື້.
ອາການ ທີ່ຈະສະແດງອອກ ແມ່ນ ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນໄປ ຂຶ້ນກັບຮ່າງກາຍຂອງແຕ່ລະຄົນ. ບາງຄົນອາດຈະບໍ່ມີຄວາມຮູ້ສຶກ ຫາຍດີໄປ ຍ້ອນຄວາມຕ້ານທານ ຂອງຮ່າງກາຍແຂງແຮງ.
ບາງຄົນ ອາດມີອາການ ຄີງຮ້ອນ ເປັນໄຂ້ ໄອແຫ້ງໆ ເຖິງຂັ້ນເຈັບຄໍ ເຈັບຫົວ ແລະ ຫານໃຈຝືດ ມີອາການໄວຊ້າ ແຕກຕ່າງກັນ ໃນແຕ່ລະຄົນ. ບາງຂໍ້ມູນ ບອກໃຫ້ຮູ້ວ່າ ຜູ້ຕິດເຊື້ອ ຈະບໍ່ສາມາດດົມກິ່ນໄດ້ເຫມືອນເດີມ ແລະ ຣົດຊາດການກິນກໍຈະຜິດປົກກະຕິຕ່າງເກົ່າ.
ມີຄໍາສະເໜີ ວິທີນຶ່ງ ໃນການ ທົດສອບດ້ວຍຕົນເອງ ວ່າຕົນເອງຕິດເຊື້ອໂຄວິດ19 ຫລືບໍ່?
ເຮັດໃນທຸກໆຕອນເຊົ້າ:
ໃຫ້ຫານໃຈໃຫຍ່ ເຫລິກເຂົ້າໄປຈົນສຸດ ແລ້ວ ກັ້ນໃຈໄວ້ ດົນກວ່າ 10 ວິນາທີຂຶ້ນໄປ ແລ້ວຈຶ່ງຫາຍໃຈອອກ, ລືມຄືນ ສອງ ຫາ ສາມ ເທື່ອຂຶ້ນໄປ.
ຖ້າຕົນເອງ ບໍ່ມີອາການໄອ ບໍ່ມີມີຄວາມແໜ້ນ ຫລື ເຈັບໜ້າອົກ ໝາຍຄວາມວ່າ ຕົນເອງຍັງປອດເຊື້ອ ຫລື ຖ້າຕິດເຊື້ອແລ້ວ ແມ່ນຍັງບໍ່ມີອາການຫຍັງຮ້າຍແຮງເທື່ອ.
ແຕ່ເຖິງແນວໃດ ກໍຕາມ ຖ້າຕົນເອງ ຮູ້ວ່າມີຄວາມສ່ຽງ ຫລື ມີອາການ ຜິດປົກກະຕິ ຕ້ອງພົວພັນ ກັບແພດ ເພື່ອການກວດເຊື້ອ ໃຫ້ທັນການ.
ກິນດື່ມ ອາຫານ ທີ່ສະອາດ ເປັນປະໂຫຍດໃຫ້ແກ່ຮ່າງກາຍ ພັກຜ່ອນໃຫ້ພຽງພໍ ອອກກໍາລັງກາຍ ຫລຸດຜ່ອນຄວາມເຄັ່ງຕຶງ ເພື່ອສ້າງພູມຕ້ານທານຂອງຮ່າງກາຍ ໃຫ້ແຂງແຮງ ກາຍເປັນພະລັງອັນສໍາຄັນ ຊ່ວຍຕ້ານເຊື້ອໂຄວິດເອງ ໄດ້ເປັນຢ່າງດີ.
@ວິມາລາວດອກບົວແກ້ວ